Bazı göz yaralanmaları, kazalar sonucu oluşan derin delinmeler gibi, kalıcı göz hasarını ve görme kaybını önlemek için acil tedavi veya cerrahi müdahale gerektirebilir. Yüzeysel çizikler ise, göz doktorunuza yapılan ilk ziyaretten sonra yalnızca izleme gerektirebilir; böylece göz enfeksiyonları gibi komplikasyonların gelişmediğinden emin olunabilir.
Bir göz yaralanması hakkında endişe duyuyorsanız, güvenli oynamak adına bir göz doktorunu ziyaret etmek her zaman en iyi yaklaşımdır. Bu rehber, bir kazanın ardından hangi adımları atmanız gerektiğini anlamanıza yardımcı olabilir. Ayrıca, güvenlik gözlükleri veya göz koruyucu ekipman kullanmanın göz yaralanmalarını önlemede etkili bir yöntem olduğunu unutmayın.
Göz Yaralanması ve Travma ile İlgili Yaygın Durumlar
1. Çizilmiş Göz (Kornea Aşınması)
Kornea aşınmaları genellikle acil bakım gerektirir. Göz doktorunuza hemen başvurmayı ihmal etmeyin.
Göz yüzeyinde meydana gelen aşınmaların en yaygın nedenleri arasında göze yabancı bir cisim girmesi (toz veya kum gibi) veya gözünüzü ovuşturmak sayılabilir. Kornea aşınmaları oldukça rahatsız edicidir ve göz kızarıklığı ile ışığa karşı ciddi hassasiyet oluşturur.
Gözünüzde bir çizik olduğundan şüpheleniyorsanız, mutlaka bir göz doktoruna veya acil servise gidin. Çizikler, bakteriyel veya mantar enfeksiyonlarına karşı gözü daha hassas hale getirebilir. Gözünüzü çizen şey kirli veya kontamine olmuşsa, 24 saat içinde ciddi hasar veya hatta körlükle sonuçlanabilecek enfeksiyonlar gelişebilir.
Bebeklerin tırnakları veya ağaç dalları gibi beklenmedik kaynaklardan gelen yaralanmalar da enfeksiyon riskini artırabilir.
Kornea çizikleri söz konusu olduğunda, gözünüzü ovuşturmayın ve göz bandı kullanmayın. Bakteriler karanlık ve sıcak ortamlarda hızla çoğalır ve bir göz bandı enfeksiyon riskini artırabilir. Gözünüzü kapalı tutmak veya gevşek bir şekilde kağıt bardak veya göz kalkanı ile korumak yeterlidir. Bu tür bir yaralanmada göz doktorunuzu ziyaret edin.
2. Gözde Yabancı Cisim veya Delici Yaralanmalar
Metal veya balık oltası gibi yabancı bir cisim göze nüfuz ederse, hemen acil servise gidin. Cismi çıkarmaya çalışmak veya gözünüzü ovuşturmak daha fazla hasara yol açabilir.
Bu gibi durumlarda, mümkünse gözünüzü gevşek bir şekilde bir kağıt bardak veya göz kalkanı ile kaplayarak koruyun ve hemen tıbbi yardım alın.
Ayrıca, korneada gömülü küçük, keskin metal parçaları da olabilir. Bu metal yabancı cisimler hızla paslanma halkası oluşturarak korneada kalıcı yara izine neden olabilir. Bu tür yabancı cisimler göz doktorunuz tarafından derhal çıkarılmalıdır.
3. Gözde Kimyasal Yanıklar (Aşındırıcı Yabancı Madde)
Temiz, zararsız sudan farklı bir maddeyle göze sıçrama veya püskürtülme, özellikle kimyasal madde içeriyorsa korkutucu olabilir. Bazı maddeler ciddi hasar vermese de kızarıklık veya yanma hissi yaratır, ancak bazıları kalıcı hasara yol açabilir. Kimyasalın bileşimi oldukça önemlidir:
- Asitler: Asitler genellikle kızarıklık ve yanma hissi yaratır, ancak genellikle yıkanarak kolayca temizlenebilir.
- Alkali Maddeler: Bazik (alkali) maddeler daha ciddi yanıklara yol açabilir, çünkü asitlerden daha az ağrı veya kızarıklık yaratırlar. Örneğin, fırın temizleyiciler, tuvalet temizleyicileri ve tebeşir tozu bazik maddelere örnektir.
Göze sıçrayan kimyasallar genellikle sıvı formda olur, ancak sprey yoluyla veya gözleri ovuşturarak da göze taşınabilir. Bu durumda, hemen başınızı hafif ılık su altında tutarak göze 15 dakika boyunca su akıtın. Ardından, göz doktorunuzu arayın veya acil servise başvurun.
Kimyasal yanıkların etkileri küçük bir kızarıklıktan körlüğe kadar değişebilir.
4. Göz Şişmesi
Yüksek hızla göze çarpan bir top gibi darbe, gözün şişmesine ve göz kapaklarının şişmesine neden olabilir.
Bu tür yaralanmalarda ilk tedavi olarak bir buz paketi kullanın. Göz doktorunuza başvurarak iç hasar olup olmadığından emin olun.
5. Subkonjonktival Kanama (Göz Kanaması)
Bu tür göz yaralanmaları genellikle göründüğünden daha hafiftir. Subkonjonktival kanama, gözün beyaz kısmı (sklera) ile koruyucu tabakası (konjonktiva) arasında bir kan damarının patlaması sonucu oluşur.
Bu tür kanamalar genellikle ağrısızdır ve geçici veya kalıcı görme kaybına neden olmaz. Birkaç hafta içinde kan tamamen dağılır ve göz normal görünümüne döner.
6. Travmatik İritis
Travmatik iritis, gözün renkli kısmı olan irisin bir yaralanma sonucu iltihaplanmasıdır. Bir top veya bir yumruk gibi künt bir nesnenin göze çarpmasıyla oluşabilir.
Bu durum genellikle tedavi gerektirir. Tedavi edilse bile, kalıcı görme kaybı riski taşır.
7. Hifema ve Orbital Blowout Kırıkları
Hifema, kornea ve iris arasındaki göz odasında kanama olması durumudur. Orbital blowout kırıkları ise göz çevresindeki yüz kemiklerinde çatlak veya kırıklar oluşmasıdır.
Bu ciddi göz yaralanmaları genellikle beyzbol sopası, hokey çubuğu veya bir tekme gibi darbe ile oluşur ve tıbbi acil durumlar olarak değerlendirilir.
Göz Yaralanmaları Durumunda Yapılması Gerekenler
Herhangi bir göz yaralanması yaşarsanız, hemen göz doktorunuzu arayın. Çoğu göz doktoru, normal çalışma saatleri dışında veya hafta sonları meydana gelen yaralanmalar için acil durum numaraları sağlar.
Göz doktorunuzun önerilerine göre gözünüzü su veya serum fizyolojik ile yıkamanız istenebilir. Daha ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Göz yaralanmalarını potansiyel acil durumlar olarak değerlendirin ve göz doktorunuza hemen başvurun. Unutmayın, göz sağlığınızı korumak için yalnızca bir çift gözünüz var.
